Macarlar, Orta Avrupa’nın en güzel bölgelerinden biri olan Karpatlar Havzasına 9.yüzyıl sonlarında gelmişler. Ülkenin 1100 yıllık hareketli tarihi, büyük bir kültür ve yetenek birikimini günümüze taşımış. Modern Macaristan, bugün bir Avrupa Birliği üyesi.

Bir Orta Avrupa ülkesi olan Macaristan Cumhuriyeti, Karpat havzasında yer alıyor. Nüfusu 10 milyon, yüzölçümü ise 93.030 km2. Komşuları, batıda Avusturya ve Slovenya, güneyde Sırbistan ve Hırvatistan, doğu ve güneydoğuda Romanya, kuzeydoğuda Ukrayna, kuzeyde de Slovakya. Ülkenin başkenti, Avrupa’nın en güzel şehirlerinden Budapeşte.

Coğrafî özellikler

Müthiş güzellikte, farklı ve değişken coğrafî oluşumlara, çok sayıda göle ve nehre sahip olan ülke, kuzeyde ve batıda dağlarla, doğuda ise geniş ovalarla kaplı. Uçsuz bucaksız Büyük Macaristan Ovası yazın çok sıcak, kışınsa dondurucu rüzgârlar diyarı. Macaristan’ın tarım yönünden zenginliğinin birinci nedeni bu bereketli ovalar. Heybetli Tuna Nehri, Macaristan- Slovakya sınırını oluşturduktan sonra ülkeyi ikiye bölüyor ve geçtiği yerlere hayat veriyor. Diğer bir önemli nehir olan Tisza ise Avrupa’nın balığı en zengin nehirlerinden. Oldukça yavaş ve çamurlu, debisi de düzensiz. Baharda büyük sellere neden olabilen nehir, kışın da taşkınlara yol açabiliyor.

Çok sayıda milli park, doğal rezerv ve koruma alanı, ülke topraklarının yaklaşık %9’unu oluşturuyor. Macaristan şifalı termal su rezervinde ise İzlanda’dan sonra dünyada ikinci.

Orta Avrupa’nın en büyük gölü olan Balaton’un yanında, Velence, Tisza ve Avusturya ile paylaşılan Fertö, ülkenin önemli gölleri. Yükseklikleri fazla olmasa da başlıca üç dağlık bölgesi var Macaristan’ın: Avusturya sınırı boyunca ilerleyen Alpokalja, Balaton’dan Tuna’ya uzanan ve Budapeşte yakınlarında Kuzey Masifi ile karşılaşan Transdanubia Dağ Silsilesi Budapeşte’nin kuzeyinden Slovakya sınırına doğru yayılan Kuzey Masifi. Sık ağaçlı, karbon ve demir zengini Kuzey Masifi’nde yer alan Matra, Macaristan’ın en yüksek bölgesi. Matra’nın zirve noktası olan Kekes ise popüler bir turizm bölgesi. Yamaçlarında kayak pistleri olan Kekes genellikle mavi renkte göründüğü için bu adı almış, çünkü “kekes” Macarcada “mavimsi” demek. Ünlü Tokay (Tokaji) üzüm bağları da bu bölgede.

Orta Asya’dan Macar Ovalarına

Göçebe Macar boyları, Orta Asya’dan, Ural-Volga dolaylarından bugünkü Macaristan topraklarına 9.yüzyıl sonlarında gelmişler. Liderleri Arpad’la başlayan hanedanlık 1301’e dek hüküm sürmüş. 1000 yılının Noel günü, İstvan, Estergon’da Papa tarafından gönderilen tacı giyerek, Macarların ilk kralı ünvanını kazanmış. Macar Krallığını batı hristiyanlığının bir parçası haline getiren İstvan, ölümünden sonra aziz ilan edilmiş. 14-15.yüzyıllarda gücünün zirvesine ulaşan ve Matyas döneminde rönesansla tanışan krallık, 1526’da Mohaç yenilgisiyle birlikte Osmanlı dönemini yaşamaya başlamış ve bölünmüş. 1686 yılında Budin’i kaybetmesinin ardından, 1699’da Karlofça Anlaşmasıyla Türk hakimiyeti sona erince, Macaristan Habsburg İmparatorluğu’nun parçası haline gelmiş.

Habsburg iktidarına karşı, 17.yüzyıl sonunda İmre Thököly’nin, 18.yüzyıl başlarında Ferenc Rakoczi’nin, 1849 yılında da Lajos Kossuth’un önderliğindeki özgürlük mücadelelerinin ardından, 1867’de Avusturya-Macaristan İmparatorluğu kurulmuş.

Almanya’nın müttefiki olarak I.Dünya savaşına katılan İmparatorluğun savaş sonrasında çözüldüğünü herkes biliyor. Bu arada Macaristan da çok kan kaybetmiş. 1920 Trianon anlaşması ile eski topraklarının üçte ikisini kaybederken, nüfusun üçte biri de ülke sınırlarının dışında kalmış.

II.Dünya savaşında, yine Almanların yanında yer almaya zorlanan Macaristan’da, savaşta hayatını kaybedenlerin sayısı bir milyona ulaşıyor. Savaş sonrasında Sovyet etki alanına giren ve 1956’da SSCB’ye karşı bir başkaldırı hareketi başlatan ülkede, Sovyet tanklarının şiddetle bastırdığı olaylarda 3,000 kişinin öldüğü, 200,000 Macar’ın da ülkeyi terk ettiği henüz hafızalardan silinmedi.

1989’da ise, demir perde erimeye başlayınca, 23 Ekim günü cumhuriyet ilân edildi ve 1990 ilkbaharında da yeni hükümet kuruldu.

Macaristan’da halkın %93’ünden fazlası Macar. Ayrıca, küçük gruplar halinde, 12 millî ve 1 etnik azınlık var. Nüfusun %98’i resmi dil olan Macarca’yı konuşuyor. Macarca, Ural- Altay dil ailesinin Ural koluna bağlı “Fin-Uygur” grubuna ait. Yani Türkçe ile bir dil akrabalığından söz etmek mümkün.

Devlet ve Kutsal Taç

Macaristan bayrağı, kırmızı, beyaz ve yeşil renkte üç yatay şeritten oluşuyor. Kırmızı renk, gücü ve vatan için dökülen kanları; beyaz renk özgürlüğü ve sadakati, yeşil ise Macaristan kırsalını simgeliyor. Ülke arması da iki ana bölümden oluşuyor: Solda Arpad hanedanlığının yatay şeritleri var; dördü gümüş rengi, dördü kırmızı. Gümüşî kısımlar Tuna, Tisza, Drava ve Szava nehirlerini temsil ediyor. Sağ taraftaki üç tepeli yeşil alanda, tepelerden birine yerleştirilmiş altın taç, onun üzerinde de beyaz patriyarkal haç bulunuyor. Armanın en yukarı kısmında yer alan Aziz İstvan’ın tacı, Macar monarşisinin ve egemenliğinin simgesi, o yüzden ilk Macar kralının adını taşıyor ve Macar parlamentosunda Cumhuriyet muhafızlarınca korunuyor.

Tek meclisli parlamenter sistemin yürürlükte olduğu Macaristan’da, Cumhurbaşkanı Devletin ve ordunun başı, kurumların da koruyucusu sayılıyor. Bu görevler sembolik olsa da, Başbakan’ı atamak da Cumhurbaşkanının yetkisi dahilinde. Bugünkü Cumhurbaşkanı Janos Ader bu göreve Parlamento tarafından 2 Mayıs 2012 tarihinde ve 5 yıl için seçilmiş. Bir hukukçu olan Janos Ader, Macaristan Bilimler Akademisi’nde araştırmacılık yaptıktan sonra, 1990- 2009 yılları arasında Macar Parlamentosu’nun, 2009- 2012 yılları arasında da Avrupa Parlamentosu’nun üyeliğine seçilmiş. 4 yıl süreyle Macaristan Parlamentosu’nun başkanlığını da yapan Ader, ülkesinin en deneyimli siyasetçilerinden biri olarak biliniyor.

Devletin 2 numarası ise, 386 üyeli Parlamento’nun başkanı. Macaristan’da milletvekili seçimleri 4 yılda bir yapılıyor. Bir siyasi partinin parlamentoya girebilmesi için oyların en az %5’ini alması lâzım. Yargı organının en üst kuruluşu da Anayasa Mahkemesi. 15 üyesi olan Anayasa Mahkemesi’nin öncelikli görevi yasaların anayasaya uygunluğunu denetlemek. Yeni Macar Anayasası ise, 2012 yılından beri yürürlükte.

Macaristan’da Başbakan, Cumhurbaşkanı tarafından atanıyor. Hükûmet’teki diğer Bakanları atamak ya da görevden almak ise Başbakan’ın yetkisinde. Ancak, her bakan adayının Cumhurbaşkanı tarafından onaylanması da gerekiyor. Halen görevde olan Başbakan Viktor Orban, daha önce 1998-2002 yılları arasında da bu görevde bulunmuş. Budapeşte Eötvös Lorand Üniversitesi’nde Hukuk öğrenimi gören Orban, 1990 yılında, komünist dönem sonrasının ilk parlamentosuna üye seçilmiş. Çok aktif bir siyasi yaşamı olan Viktor Orban, 2002-2010 yıllarını muhalefette geçirdikten sonra, 2010 yılında yeniden Başbakanlık görevine gelmiş bulunuyor.

Aktif dış politika

Macaristan, Visegrad Grubu, Avrupa Birliği, NATO, Dünya Ticaret Örgütü, Birleşmiş Milletler ve OECD üyesi. “Visegrad Grubu”, Macaristan, Polonya, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya’nın 1991’de birlikte oluşturdukları bir yapı. Amacı, Sovyetler’in çöküşünden sonra, Avrupa entegrasyon sürecini hızlandırmak üzere bu ülkeler arasında işbirliği sağlamak. Hedeflere büyük ölçüde ulaşılmış ama halâ özellikle enerji ve ekonomik işbirliği dinamizmini sürdürme ve kültürel yakınlaşmayı sağlama özelliği var. 2004’te AB Üyesi olan Macaristan, Schengen’e 2007’de katılmış. 2011 yılının ilk yarısında ise, AB Dönem Başkanlığı yapmış. Güzelliği ve zerafetiyle insanı büyüleyen Gödöllö Şatosu da, dönem başkanlığının merkezi olmuş.